Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Antlaşmaların İç Hukukta Doğrudan Uygulanması indir odf

Ikinci Dünya Savasi sonrasinda insan haklari alanindaki gelismelerin neticesinde ortaya çikan çok uluslu ve uluslararasi olusumlar, geleneksel egemenlik anlayisinin degismesine sebep olmuslardir. Geleneksel egemenlik anlayisinda, egemenligin mutlak sahibi ulus devlettir; hiçbir sartta egemenlik sinirlandirilamamakta ve devredilememektedir. Bu yeni olusan egemenlik anlayisinda, içeride insan haklari, disarida ise uluslararasi ya da uluslar-üstü olusumlar egemenligi sinirlandirabilmektedirler. Günümüzün modern anayasalarinin hemen hepsinde, insan haklari kendine yer bulmakta, egemenligi sinirlandiran bir olgu olarak karsimiza çikmaktadir. Uluslararasi platformda ise örnegin; Avrupa Insan Haklari Mahkemesi ve Avrupa Birligi gibi olusumlar egemenligi sinirlandiran, ulus devlet yerine egemenligi kullanabilen yapilar olarak karsimiza çikmaktadirlar. Gerek yükselen deger insan haklari, gerekse uluslararasi/uluslar-üstü olusumlar eliyle egemenligin sinirlandirilmasi/devredilmesi anlayisinin yayginlasmasi uluslararasi hukukun bir süjesi olan Ülkemizi de etkilemistir. Ülkemizin; 1945 yilinda Birlesmis Milletler Sarti ni imzalamasi ve arkasindan da 1948 yilinda Birlesmis Milletler Insan Haklari Evrensel Bildirisi nin kabulü yönünde oy kullanmasi bu etkinin birer göstergesidir. Yine Ülkemiz, Avrupa Konseyi tarafindan hazirlanan Insan Haklari Avrupa Sözlesmesi ni 1950 yilinda imzalamistir. Bunlara ilave olarak, insan haklari, 1961 ve 1982 anayasalarinda -temel haklar ve ödevler- basligi altinda kendine yer bulmustur. Bu kapsamda en önemli gelisme, Ülkemizin Avrupa Birligi ne üyelik için müracaatta bulunmus olmasidir. Bu müracaatin sonucu olarak, tam üyelik için baslatilan müzakerelerin 2014 yilinda tam üyelikle sonuçlanmasi beklenmektedir. Yasanan bu gelismeler ve Avrupa Birligi nin itici etkisiyle birçok alanda reformlar yapilmasi zorunlulugu dogmustur. Yine Avrupa Insan Haklari Sözlesmesi ni Ülkemizin onaylamasi, arkasindan Avrupa Insan Haklari Mahkemesi ne bireysel basvuru hakkinin kabul edilmesi Sözlesme de kabul edilen haklar açisindan öngörülen korumanin geregi gibi saglanmasini gerektirmistir. Avrupa Birligi tarafindan istenilen reformlarin yapilmasi ve Sözlesme de sayilan haklarin korunmasinin saglanmasi amaciyla iç hukuk hükümlerinin sözlesmeye uygun hale getirilmesi çalismalari kapsaminda Anayasa ve kanunlarda birçok degisiklikler yapilmistir. Temel hak ve özgürlüklere iliskin uluslararasi antlasmalarin iç hukukta dogrudan uygulanmasini amaçlayan düzenleme 2001 yilinda yapilan Anayasa degisikliklerinde de gündeme geldiyse de, bu yöndeki hüküm 2004 yilinda Anayasa nin 90. maddesine eklenen son fikrayla anayasal düzeyde pozitif hukuka girmistir. Bu yeni düzenleme, uluslararasi antlasmalarin iç hukuktaki yeri konusundaki süregelen tartismalari bitirmedigi gibi tartismalari yeni bir boyuta da tasimistir. Bu tartismalar insan haklarina iliskin antlasmalarin kanunlar hiyerarsisindeki yeri ekseninde yogunluk kazanmaktadir. Kimi yazarlar bu yeni düzenleme ile insan haklarina iliskin uluslararasi antlasmalarin kanunlarin üzerinde Anayasa nin altinda bir konuma oturtuldugunu, kimi yazarlar ise bu tür antlasmalarin Anayasa degerinde hatta Anayasa nin da üzerinde oldugunu söylemislerdir. Elimizdeki bu eserde, genel olarak uluslararasi antlasmalarin iç hukuktaki yerini belirledikten sonra özelde de bu yeni düzenlemeyle kanun koyucunun ne amaçladigi, bu düzenlemenin kapsama alaninin genisligi, hangi durumlarda ve kimler tarafindan uygulanacagi; uygulama yapilirken nelere dikkat edilmesi gerektigi hususlarinda ayrintili açiklamalara yer verilmis; uygulamadan örneklerle de çalisma zenginlestirilmistir. Doktrinde yer alan görüsler ile uygulayici konumundaki mahkemelerin içtihatlarini bünyesinde toplayan bu çalisma özünde akademik bir çalisma olmakla birlikte uygulayicilara da yol gösterici niteliktedir.