Kalenderiler (Ciltli): Osmanlı İmparatorluğu'nda Marjinal Sufilik - XIV - XVII. Yüzyıllar indir kitap bedava

Ahmet Yaşar Ocak'ın eserleri arasında belki de beni en fazla etkileyenlerden biri de Kalenderilere dair kitabıdır. Ben onun yazdığı bütün eserleri okudum. Kalenderileri marjinal bir sufilik hareketi olarak anlattığı bu eserinde, bu meselenin bir itikat meselesi olmaktan ziyade, bir sosyoloji meselesi olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu konuları araştırırken ilahiyatçı gözüyle değil, sosyolog ve tarihçi gözüyle bakmak gerektiğini onda gördüm. Ocak'ın Kalenderiler üzerine yazdığı bu eser adeta bir metodoloji modelidir ve beni bu açıdan en fazla etkileyen eserdir. Taha Akyol Tarih yazıcılığında Türkiye'de mevcut bazı önyargılara karşı çıkan/yıkan Ahmet Yaşar Ocak'ın kaleminden yaklaşık 11. ve 12. yüzyıldan itibaren Doğu ve Yakın Doğu İslam dünyasını, sufi akım ve teşkilatlarını derinden etkileyen Kalenderiliğin tarihi. Bugüne kadar Bektaşilik üzerinde yüzlerce araştırma yayımlanmış olmasına karşılık, ona temel oluşturan çok daha geniş çaplı ve bütün bir İslam dünyasına yayılmış bir akım olan Kalenderiliğin devre dışı kalması ilk bakışta şaşırtıcı gelebilir. Ama bunun belki en belli başlı sebebi Kalenderiliğin bu kadar geniş ve köklü bir tasavvuf akımı olmasına rağmen, mahiyet ve öneminin kesinlikle hala anlaşılmamış bulunmasıdır. Ahmet Yaşar Ocak bu kitabına, Kalenderiliğin doğuşu ve gelişip yayılmasına dair oldukça geniş çerçeveli bir tarihçeyle başlamış; birinci bölümde Anadolu Selçukluları ve Osmanlı dönemlerinde Kalenderiliği hemen hemen bütün veçheriyle ele almış; ikinci bölümde genel olarak doktrin, erkan, ayin ve ibadet, teşkilat yönleri üzerinde durmuş; üçüncü ve son bölümde ise, Kalenderiliğin diğer tarikatlarla ilişkisi, kamuoyundaki aksi ve nihayet kültürel ve folklorik taraflarını incelemiştir. Ocak'ın çok uzun çalışmalarının bir ürünü olan Osmanlı İmparatorluğu'nda Marjinal Sufilik: Kalenderiler adlı eseri, Türklerin Müslüman olmasından sonra yavaş yavaş şekillenmeye başlayan Kalenderilik çevresinde vücut bulmuş popüler-tasavvufi teşekküllerin, Osmanlı sahasında XVII. asra gelinceye kadarki tarihi macerasıdır. Bu alanda yayımlanmış tek eser olma özelliğini halihazırda devam ettiren bu çalışmayla tüm tarih meraklıları "yaşadığımız toprakların tarihi"ni daha iyi anlayacak.