1939 Yılı Türk - İngiliz Siyasi İlişkileri indir kitap bedava

Türk dis politikasinda 1939 yili kritik bir önem arz etmektedir. Almanya’nin revizyonist dis politikasina Italya’nin da eslik etmesi (Arnavutluk’un isgali) Ankara’yi ciddi manada endiselendirmistir. Bununla birlikte Ingiltere ve Fransa da; Mihver devletlerinin saldirgan tutumlarinin harbi kaçinilmaz kilacagini düsünmüs ve bu dogrultuda Berlin-Roma çizgisini mümkün oldugunca çevrelemeyi ve jeopolitik ve jeostratejik açidan degeri olan ülkeleri yanlarina çekmeyi zorunlu görmüslerdir. Atatürk döneminin sonlarina dogru Ankara ve Londra hattinda yakin iliskiler kurulmus olmasinin da etkisiyle taraflar arasinda müzakere süreci baslamistir. Türk karar alicilari harbin getirebilecegi tehlikeleri yakindan bildiklerinden oyunu kuralina göre oynamislardi. Örnegin muhtemel harp esnasinda iki cepheli bir saldiriya maruz kalinmamasi amaciyla Sovyetler Birligi ile iyi geçinilmeye çalisilmis dolayisiyla da antlasmalarin içerigine bu ülke ile ilgili hassasiyetinin göz ardi edilmemesi sart kosulmustur. Bu noktada Ankara elinden geleni yaptigi halde Sovyetler Birligi, Almanya ile saldirmazlik antlasmasi imzalamaya karar vermistir. Bu antlasma Ingiliz, Fransiz ve Rus devletlerini ayni blok altinda görmek isteyen Ankara için sok etkisi olusturmus ve güvenlik kaygilarina bir yenisinin eklenmesine sebep olmustur. Türkiye açisindan bir baska önemli nokta ise askerî ve iktisadi açidan güçlü bir hale gelebilmekti. Öyle ki Türk yetkililer müzakereler esnasinda Türkiye’ye mali kaynaklar saglanarak ülke savunmasi için gerekli silahlarin (kara-deniz-hava) bir an önce alinabilmesi hususunu defalarca dile getirmislerdir. Bu sebeple Ankara Pakti ekleriyle birlikte degerlendirildiginde siyasi, askerî ve iktisadi açidan Türkiye’nin mevcut eksiklerini bir ölçüde de olsa gidermeyi amaçlamisti. Fakat Türkiye’nin savunmasi için gerekli askerî malzemelerin tutariyla Ingiliz ve Fransizlarin tahsis ettigi kredi miktari arasinda ciddi bir fark oldugu da gözler önüne serilmistir. Bununla birlikte mevcut krediler vasitasiyla silah aliminda, silah yoklugu/azligi nedeniyle de problemlerin yasanmasi Ankara’nin savunma sistemini güçlendirmesinde ciddi güçlükler yasamasina zemin hazirlamistir.Türkiye, müzakereler esnasinda kendini ani bir sekilde harbe sürükleyebilecek maddelerin, antlasma metnine girmesini mümkün oldugunca engellemeye çalismis; ek olarak da üstlendigi yükümlerin (gerektiginde savasa girme) ancak gerekli savas gereçlerinin ve kredilerin kendisine saglanmasiyla mümkün olabilecegi sartini, antlasma metnine eklemeyi basarmistir. Bu durum mevcut sartlara bakildiginda Türkiye’nin harbe katilmama stratejisini güçlendiren dolayisiyla hukuksal mesruiyeti saglayan bir hamle olarak degerlendirilebilir. Zamanin ruhu boyutunda olaya bakildiginda I. Dünya Harbi’nde Ingiliz Parlamentosu’nda bir kisim parlamenter Osmanli Devleti aleyhine haksiz, çok agir ithamlarda (Ermeni Meselesi) bulunmustu. II. Dünya Harbi dönemi Ingiliz parlamento tutanaklarina bakildiginda ise Ingiliz çikarlarinin da etkisiyle Türkiye hem Avrupa devleti hem de Müttefik bir ülke olarak degerlendirilmistir. Türk mebuslarinin mecliste yaptiklari konusmalara bakildiginda ise Ingiltere ile siyasi yakinlasmadan duyulan memnuniyet göze çarpmaktadir. Mebuslar sürekli baris mesaji verirken muhtemel taarruz durumunda Türk milletinin sonuna dek mücadele edecegi mesajini defalarca vurgulama ihtiyaci hissetmislerdir. Bu durum Türk iç politikasinda ciddi bir zaafiyetin yasanmadigini özellikle Mihver devletlerine göstermistir.Bu çalismada 1939 yili esas alinarak bilimsel kaynaklar isiginda Türk-Ingiliz iliskilerinin siyasi, askerî ve ekonomik boyutlarina deginilecektir. Bu dönemle ilgili görsel malzeme ve istatistikler her bölümün sonunda ek olarak gösterilmistir. Kitabin son kisminda ise 1939 yili Ingiliz Parlamento tutanaklarinda (Lordlar-Avam Kamarasi) Türkiye ile ilgili konusma metinlerine yer verilmistir.